Σύνοψη συνταγματικής ιστορίας της Ελλάδα(1822- 2008)

Ο πρώτος συνταγματικός
χάρτης που ψηφίστηκε από την
Α΄ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου
16 Ιανουαρίου 1822 .
Αποσκοπούσε κυρίως στην
κατάργηση
των τοπικών πολιτευμάτων.

Μέσα από τη μελέτη της συνταγματικής ιστορίας αναδύονται με γλαφυρό τρόπο οι μορφές των εκάστοτε πολιτευμάτων, η εξέλιξη των θεσμών, η φύση και το ποιόν των ατομικών δικαιωμάτων, ο περιορισμός των αυθαιρεσιών της εκτελεστικής εξουσίας και προπαντός ο τρόπος αντιμετώπισης των εσωτερικών αναταραχών που αποσκοπεί στην κοινωνική συνοχή που είναι και ο τελικός σκοπός.
Έτσι, για παράδειγμα, στα Ευαγγελικά [1] και Ορεστειακά [2] ο λαός διχάστηκε σε γλωσσομύντορες και καθαρευουσιάνους. Μετά πενήντα χρόνια, το 1952, καθορίστηκε ότι επίσημη γλώσσα του ελληνικού κράτους είναι αυτή που διατυπώνεται στο Σύνταγμα και το θέμα λύθηκε οριστικά με την πρώτη αναθεώρηση του Συντάγματος το 1986 που όριζε τη μεταφορά του κειμένου στη δημοτική. Το σημαντικότερο όμως είναι η μη τήρηση των συνταγματικών διατάξεων, όχι από τους πολίτες, αλλά από την κεντρική εξουσία, όπως, για παράδειγμα, ουδεμία δαπάνη πραγματοποιείται, όπως όριζε το Σύνταγμα της Τροιζήνας του 1827 (Γ΄ Εθνοσυνέλευση Τροιζήνας) και επαναλαμβάνεται συνεχώς μέχρι τις μέρες μας, αν προηγουμένως δεν καταγραφεί στον προϋπολογισμό του κράτους.
Όλα τα έσοδα και έξοδα του Κράτους πρέπει να αναγράφονται στον ετήσιο προϋπολογισμό και τον απολογισμό ( Άρθρο 79.2)

Η παρούσα διάταξη, που αναφέρεται στο Δημοσιονομικό Δίκαιο αλλά και στον κώδικα των Δημοσίων υπαλλήλων, προβλέπει νομοθετημένη θέση δηλαδή υποβολή αιτιολογικής έκθεσης για το διορισμό των υπαλλήλων.

Βασικές αναφορές

Το Σύνταγμα του 1827 θεσπίζει την λαϊκή κυριαρχία που επαναλαμβάνεται έκτοτε σε όλα τα μετέπειτα Συντάγματα:

Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα (1.1.3 Άρθρο 1)

Κατά τον Αλέξανδρο Σβώλο άλλη όμως είναι η πραγματικότητα:

«Η ιδέα της κυριαρχίας του λαού συγκρούεται προς την ολιγαρχική πραγματικότητα. Η ενότης του λαού αναιρείται δια της διαιρέσεως του εις αντιπάλους τάξεις. Η έννοια του λαϊκού συνόλου ως πηγής της πολιτικής εξουσίας διαψεύδεται από το δόγμα της θελήσεως της πλειονοψηφίας. Η ιδέα του κράτους υπηρέτου του συνόλου αντίκειται προς την πραγματικότητα του κράτους - κόμματος. Αλλά η κυριωτέρα των εσωτερικών αιτιών της χρονίας κρίσεως της δημοκρατίας ευρίσκεται εις την εκ κοινωνικών λόγων διαπάλην των ιδεωδών της». Αλεξ. Σβώλος, Γόνιμος πολιτικός στοχασμός (1954)

Επίσης άκρως ενδιαφέρουσα είναι η άποψη του Αριστόβουλου Μάνεση: Περί παραπληρωματικών δικαιωμάτων:

«Η ελευθερία της γνώμης χωρίς μία στοιχειώδη εκπαίδευση και πληροφόρηση χάνει πολύ από την αξίας της. Η ελευθερία των συναθροίσεων στο ύπαιθρο συγκρούεται με την ελευθερία της οδικής κυκλοφορίας. H ρύθμιση της κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων, πεζόδρομοι, μονόδρομοι, διαβάσεις, τροχονόμοι, φωτεινοί σηματοδότες συνεπάγεται μεν περιορισμούς, με αυτούς όμως επιτυγχάνεται διαλεκτικά το αντίθετο: Η αποτελεσματική άσκηση της ελευθερίας, η οποία χωρίς τους περιορισμούς θα ήταν ανέφικτη κίνδυνοι συγκρούσεων και ατυχημάτων, μποτιλιαρίσματα κ.τ.τ.».

[1]Ευαγγελικά (1901)