Dies Irae ή μέρες οργής
ΚΑΘΕ ΧΩΡΙΟ, αν δεν έχει το τρελό του σίγουρα έχει τον ιδιόρρυθμό του. Λέκο (Αλέκος) τον φώναζαν στα νεανικά του χρόνια. Τον γνώρισα ως Μπαρμπαλέκο, τότε που ήμουν μειράκιον. Για τον ιδιόρρυθμο ή τον ιδιότροπο, όπως λέγαμε τότε, υπάρχει μόνο μια συνταγή, να μην τον εναντιώνεσαι κι΄όλα πάνε μέλι-γάλα. Τον ακολουθούσαμε παίδες, πάντα στο κοντινό χωράφι του. Γιατί! Πασχίζαμε και αναζητούσαμε κάποια στιγμή της ανάπαυσής του, που θα έπαιρνε το κολατσιό του ( τυρί με αυγά βραστά ή αυγά με τυρί, κρεμμύδι αν ήταν η εποχή του, αλλά πάντα με ολόφρεσκο βρύζινο ψωμί) για να φορέσουμε τα τσαρούχια του (δηλ. πίντσες από γουρονόδερμα). Με το κατάλληλο σφίξιμο του σπάγκου τα φέρναμε περίπου στα μέτρα των πελμάτων μας. Τόσο ανάλαφρο περπάτημα, αέρινο, σχεδόν βελούδινο πάνω στο φρέσκο μαλακό χώμα, τόση συνάφεια με τη γη, που ανέδυε ολόγυρα ευωδιά γήινης ευχάριστης υγρασίας και γινόσουνα ένα μαζί της.. στον άνθρωπο δόθηκε η νόηση για να χαρεί τη φύση και να δεθεί μαζί της, να την σεβασθεί και να την συμπληρώσει... και δίπλα μας τα δυο βόδια εν στάσει κουνώντας συνεχώς τις ουρές τους για να αποδιώχνουν τις μύγες.
Τα είχε δώσει και ονόματα, το κοκκινοτρίχη κάρο και το ολόασπρο Μπέλιο [1] · αν και το βόδι είναι βόδι με την έννοια ότι δεν αντιδρά ακόμα και σ΄ ένα επερχόμενο επιτιθέμενο λύκο, τούτα τα βόδια, ντόπια ράτσα, ήταν διαφορετικά, ήσυχα και υπάκουα.
Δύο λέξεις χρησιμοποιούσε ο μπαρμπαλέκος: Brasda= αυλάκι, δηλ. ίσια για να μη παρεκκλίνουν και μένουν λωρίδες ανόργωτες και Vrt [2] για να στρίψουν.
Να όμως που ήρθαν οι μέρες του 36 επί δικτατορίας Μεταξά και το τοπικό ιδίωμα (έτσι το αποκαλούσε ο ίδιος) τέθηκε υπό απαγόρευση.
Οι χωροφύλακες του κοντινού αστυνομικού σταθμού Βυσσινιάς μέχρι και στα παράθυρα των σπιτιών τις νύχτες καιροφυλακτούσαν. Και στους αγρούς λάθρα κρυπτογραφούσαν. Όταν το αντιλήφθηκε αυτό ο μπαρμπαλέκος δεν είχε καμιά διάθεση ν΄αφήσει τη σπορά του και να τρέχει πρωί-πρωί μετά το κρατητήριο στην Καστοριά. Για σιγουριά δεν έπρεπε να πει τίποτε. Να όμως ύστερα από τρεις αυλακώσεις τα βόδια του άρχισαν να γίνονται δύστροπα και να μετατοπίζονται, άλλοτε αριστερά και άλλοτε δεξιά χωρίς τις φωνητικές του συμπαραστάσεις. Έπρεπε όμως να τελειώνει και με το όργανο της τάξης. Ξαφνικά πάνω στη στροφή που έπρεπε δηλ. να γυρίσουν τα βόδια, του ήρθε μια λέξη από το στρατό και άρχισε ν΄ αναφωνεί μετα-βολή και στη συνέχεια στoιχιθείτε. Οπότε σε λίγο εμφανίστηκε ο χωροφύλαξ κανονικά τώρα από το δρόμο και έπιασε κιόλας κουβέντα μαζί του, γιατί τον θεώρησε αδιαφιλονίκητο ελληνόφρoνα και υπεράνω και πέραν πάσης υποψίας.
Ένας παλαιοελλαδίτης ήταν, έλεγε, ποιος ξέρει από ποια κατσάβραχα μας τον στείλανε. Είπαμε τον ιδιότροπο δεν τον κοντράρεις.
<<Σαν μιλάν ακούς να δρομίζουν, τον κατήφορο βότσαλα και χαλίκια στρογγυλεμένα στ΄ορμητικό ρέμα του Δραγόρα. Μερικές λέξεις έχουν την παρθένα παραστατικότητα των πρωτογέννητων γλωσσών, που δεν ήταν παρά ηχητική μίμηση των κρότων και των θορύβων της ζωντανής ζωής. Για να πούνε πως το πουλί «πέταξε», λένε «π΄ρρλτς». Σε καμιά γλώσσα δεν άκουσα τόσο ηχητικά το πέταγμα ενός πουλιού>>. Στρατής Μυριβήλης, Η Ζωή εν τάφω, κεφ. Ζάβαλη μάικω (1916 ).
[1] carus = αγαπητός, πολύτιμος, όπως και στα λατινικά.
Bellus = ωραίος.
Decet από το Decem = δέκα
Doma, in domum, δώμα==εν Οίκω.
Oco από το Oculus = μάτι.
Leva από το Levus = αριστερός
Mnogu, magnus= μεγάλο.
Morie, mare = Θάλασσα.
Novo από το novum = καινούργιο.
Vino από το vinum= οίνος.
Vadam από το Vado βάδην, βαδίζω
Vidam = βλέπω.
Vic-am ( vox) = φωνάζω.
Vervam, verum = αλήθεια.
Odam από το ad+ eo= προσέρχομαι.
Plug = άροτρον.
Sedam, sedeo = κάθομαι. Sedam, sedis, sedi --sedime , sedite, sedan.
Seme από το semen= σπόρος
Sono, somnum= όνειρο.
Cicla (από το circus = κύκλος) = αποξηραμένος καρπός σπάνιας βελανιδιάς με ολοστρόγγυλους κούφιους καρπούς. Χρησιμοποιείται ως είδος ειρωνείας για τους μη έχοντας μυαλό.
[2] vrt από το λατινικό Vertor =επιστρέφω, γυρίζω.
ΚΑΘΕ ΧΩΡΙΟ, αν δεν έχει το τρελό του σίγουρα έχει τον ιδιόρρυθμό του. Λέκο (Αλέκος) τον φώναζαν στα νεανικά του χρόνια. Τον γνώρισα ως Μπαρμπαλέκο, τότε που ήμουν μειράκιον. Για τον ιδιόρρυθμο ή τον ιδιότροπο, όπως λέγαμε τότε, υπάρχει μόνο μια συνταγή, να μην τον εναντιώνεσαι κι΄όλα πάνε μέλι-γάλα. Τον ακολουθούσαμε παίδες, πάντα στο κοντινό χωράφι του. Γιατί! Πασχίζαμε και αναζητούσαμε κάποια στιγμή της ανάπαυσής του, που θα έπαιρνε το κολατσιό του ( τυρί με αυγά βραστά ή αυγά με τυρί, κρεμμύδι αν ήταν η εποχή του, αλλά πάντα με ολόφρεσκο βρύζινο ψωμί) για να φορέσουμε τα τσαρούχια του (δηλ. πίντσες από γουρονόδερμα). Με το κατάλληλο σφίξιμο του σπάγκου τα φέρναμε περίπου στα μέτρα των πελμάτων μας. Τόσο ανάλαφρο περπάτημα, αέρινο, σχεδόν βελούδινο πάνω στο φρέσκο μαλακό χώμα, τόση συνάφεια με τη γη, που ανέδυε ολόγυρα ευωδιά γήινης ευχάριστης υγρασίας και γινόσουνα ένα μαζί της.. στον άνθρωπο δόθηκε η νόηση για να χαρεί τη φύση και να δεθεί μαζί της, να την σεβασθεί και να την συμπληρώσει... και δίπλα μας τα δυο βόδια εν στάσει κουνώντας συνεχώς τις ουρές τους για να αποδιώχνουν τις μύγες.
Τα είχε δώσει και ονόματα, το κοκκινοτρίχη κάρο και το ολόασπρο Μπέλιο [1] · αν και το βόδι είναι βόδι με την έννοια ότι δεν αντιδρά ακόμα και σ΄ ένα επερχόμενο επιτιθέμενο λύκο, τούτα τα βόδια, ντόπια ράτσα, ήταν διαφορετικά, ήσυχα και υπάκουα.
Δύο λέξεις χρησιμοποιούσε ο μπαρμπαλέκος: Brasda= αυλάκι, δηλ. ίσια για να μη παρεκκλίνουν και μένουν λωρίδες ανόργωτες και Vrt [2] για να στρίψουν.
Να όμως που ήρθαν οι μέρες του 36 επί δικτατορίας Μεταξά και το τοπικό ιδίωμα (έτσι το αποκαλούσε ο ίδιος) τέθηκε υπό απαγόρευση.
Οι χωροφύλακες του κοντινού αστυνομικού σταθμού Βυσσινιάς μέχρι και στα παράθυρα των σπιτιών τις νύχτες καιροφυλακτούσαν. Και στους αγρούς λάθρα κρυπτογραφούσαν. Όταν το αντιλήφθηκε αυτό ο μπαρμπαλέκος δεν είχε καμιά διάθεση ν΄αφήσει τη σπορά του και να τρέχει πρωί-πρωί μετά το κρατητήριο στην Καστοριά. Για σιγουριά δεν έπρεπε να πει τίποτε. Να όμως ύστερα από τρεις αυλακώσεις τα βόδια του άρχισαν να γίνονται δύστροπα και να μετατοπίζονται, άλλοτε αριστερά και άλλοτε δεξιά χωρίς τις φωνητικές του συμπαραστάσεις. Έπρεπε όμως να τελειώνει και με το όργανο της τάξης. Ξαφνικά πάνω στη στροφή που έπρεπε δηλ. να γυρίσουν τα βόδια, του ήρθε μια λέξη από το στρατό και άρχισε ν΄ αναφωνεί μετα-βολή και στη συνέχεια στoιχιθείτε. Οπότε σε λίγο εμφανίστηκε ο χωροφύλαξ κανονικά τώρα από το δρόμο και έπιασε κιόλας κουβέντα μαζί του, γιατί τον θεώρησε αδιαφιλονίκητο ελληνόφρoνα και υπεράνω και πέραν πάσης υποψίας.
Ένας παλαιοελλαδίτης ήταν, έλεγε, ποιος ξέρει από ποια κατσάβραχα μας τον στείλανε. Είπαμε τον ιδιότροπο δεν τον κοντράρεις.
<<Σαν μιλάν ακούς να δρομίζουν, τον κατήφορο βότσαλα και χαλίκια στρογγυλεμένα στ΄ορμητικό ρέμα του Δραγόρα. Μερικές λέξεις έχουν την παρθένα παραστατικότητα των πρωτογέννητων γλωσσών, που δεν ήταν παρά ηχητική μίμηση των κρότων και των θορύβων της ζωντανής ζωής. Για να πούνε πως το πουλί «πέταξε», λένε «π΄ρρλτς». Σε καμιά γλώσσα δεν άκουσα τόσο ηχητικά το πέταγμα ενός πουλιού>>. Στρατής Μυριβήλης, Η Ζωή εν τάφω, κεφ. Ζάβαλη μάικω (1916 ).
[1] carus = αγαπητός, πολύτιμος, όπως και στα λατινικά.
Bellus = ωραίος.
Decet από το Decem = δέκα
Doma, in domum, δώμα==εν Οίκω.
Oco από το Oculus = μάτι.
Leva από το Levus = αριστερός
Mnogu, magnus= μεγάλο.
Morie, mare = Θάλασσα.
Novo από το novum = καινούργιο.
Vino από το vinum= οίνος.
Vadam από το Vado βάδην, βαδίζω
Vidam = βλέπω.
Vic-am ( vox) = φωνάζω.
Vervam, verum = αλήθεια.
Odam από το ad+ eo= προσέρχομαι.
Plug = άροτρον.
Sedam, sedeo = κάθομαι. Sedam, sedis, sedi --sedime , sedite, sedan.
Seme από το semen= σπόρος
Sono, somnum= όνειρο.
Cicla (από το circus = κύκλος) = αποξηραμένος καρπός σπάνιας βελανιδιάς με ολοστρόγγυλους κούφιους καρπούς. Χρησιμοποιείται ως είδος ειρωνείας για τους μη έχοντας μυαλό.
[2] vrt από το λατινικό Vertor =επιστρέφω, γυρίζω.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου