Παρασκευή 4 Σεπτεμβρίου 2015

Η ρωσική πολιτική στα Βαλκάνια από τα Ορλωφικά μέχρι τις μέρες μας

«Δυστυχές είναι το έθνος εκείνο, το προσδοκών την πρόοδον και την ευημερίαν του παρά των ξένων και εναποθέτον τας ελπίδας του εις την μεγαθυμίαν αυτών».Των ασθενών η φωνή, αν και δικαία, σπανίως αντηχεί εις τα δώματα των δυνατών..[1] Π.Π.Ναούμ- Διάλογος δύο φίλων (1856)

Όσοι επαναπαύονται στο παρόν προσδιορίζονται από το παρελθόν ως περιστασιακοί και όσοι ασχολούνται με το παρελθόν προσδιορίζουν το μέλλον.

Ο προϊστάμενος και διαχειριστής των δημοσίων πραγμάτων μας ξένος, όσον καλός και φιλέλλην και αν υποτεθή, την ατομικήν του προ παντός άλλου θα επιδιώξη ωφέλειαν και παντί σθένει θα κοπιάση να καταρτίση εκ των ιδρώτων και της ανεχείας μας ανεξάρτητον και περιφανή ύπαρξιν εν τη πατρίδι του..Διάλογος με τον Λάζαρο Κουντουριώτη στην Ύδρα (1835), από την αυτοβιογραφία του Π.Π.Ναούμ (1871)

Από τα Ορλωφικά μέχρι τη Ναυμαχία του Ναυαρίνου (1770-1827) Η πάλη ήταν τοπική, το παιχνίδι παγκόσμιο.
Προεισαγωγικά, οι επτά ρωσοτουρκικοί πόλεμοι[1] από το 1736 μέχρι το 1878 (συνολικά τριάντα δύο έτη πολέμων) συνέτειναν στην αποδυνάμωση και τελικά στην αποσάθρωση της άλλοτε κραταιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η απαρχήΗ πρώτη παρέμβαση στα ελληνικά πράγματα κατά τους νεότερους χρόνους εγκαινιάζεται με τα Ορλωφικά[1] κατά τη διάρκεια του δεύτερου ρωσοτουρκικού πολέμου 1768-74. Η ρωσική πολιτική μεταστρέφεται με την ναυμαχία του Ναυαρίνου το 1827. Οριστικοποιείται δε ως αντίπαλο δέος κατά των αγγλικών συμφερόντων υπέρ των Βουλγάρων κυρίως μετά τον Κριμαϊκό πόλεμο 1854-56 και συνεχίζεται χωρίς παρέκκλιση μέχρι το 1990 που διαλύεται η Σοβιετική Ένωση.
Το 1769 κατά τη διάρκεια του δεύτερου ρωσοτουρκικού πολέμου με εξέχουσες μορφές τον Λάμπρο Κατσώνη και τον Σιατιστινό Γεώργιο Παπαζώλη συμβούλου της Αικατερίνης Β΄ [4] αναζωπυρώνεται η εξέγερση των Ελλήνων κυρίως στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη.
Με την συνθήκη όμως του Ιασίου στις 9 Ιανουαρίου 1792,[2]  μετά τη λήξη του τρίτου ρωσοτουρκικού πολέμου 1787-1792 η νικήτρια Ρωσία κατοχυρώνει οριστικά την Κριμαία[2] στην ρωσική επικράτεια, ορίζεται προστάτιδα δύναμη των χριστιανών μόνο των παραδουνάβιων ηγεμονιών και επαναφέρεται σε ισχύ το σύμφωνο ειρήνης περί ελεύθερης ναυσιπλοΐας της συνθήκης του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή [3] του έτους 1774. Μετά από αυτά η Αικατερίνη Β΄ διεμήνυσε στον Κατσώνη, που κάποτε τον ονόμασε χιλίαρχο υπό ρωσική προστασία, την άμεση αποχώρηση του από το Αιγαίο, όπου κυριολεκτικά έσπειρε το πανικό στον τουρκικό στόλο αρνούμενος να αποδεχθεί ακόμα και άκρως δελεαστικές προτάσεις του σουλτάνου (παραχώρηση Ικαρίας και γενναία χρηματική αμοιβή).


Το πόρτο Κάγιο στη Μάνη.
Όταν ο Λάμπρος Κατσώνης αγκυροβόλησε με το στόλο του στο Πόρτο Κάγιο της Λακωνίας για να συνεχίσει τον πάτριο αγώνα μετά την ατυχή έκβαση των Ορλωφικών και τη μη δικαίωση των ελληνικών πόθων μετά τη λήξη του τρίτου ρωσοτουρκικού πολέμου (1785-1892), αντιμετώπισε και την μήνιν, αν μη τι άλλο, των Μανιατών {…}

Με τη ναυμαχία του Ναυαρίνου 20 Οκτωβρίου 1827 εγκαινιάζεται από τη Ρωσία η πολιτική συνεργασίας με τις λοιπές Μεγάλες Δυνάμεις την Αγγλία και τη Γαλλία. Γι αυτό συμμετέχει ενεργά με το ναύαρχο Χέϋδεν για τη σταθεροποίηση της Ελληνικής Επανάστασης. Οι Αγγλογάλλοι επεμβαίνουν ολοφάνερα πλέον και ενεργά στα ελληνικά πράγματα ύστερα από πενήντα και πλέον χρόνια μετά την ατυχή έκβαση των Ορλωφικών.


Το σταυροδρόμι. Μέσα στα πλαίσια της προώθησης των δικών τους θέσεων και για το δικό τους συμφέρον φυσικά που χαρακτηρίζει την διαπάλη των Μεγάλων Δυνάμεων, η Ρωσία πλέον εγκαταλείπει κάθε προσπάθεια άμεσης εξυπηρέτησης των συμφερόντων της από τη συνοριακή γραμμή Βόλου – Άρτας και κάτω, που ήταν τα βόρεια σύνορα του νεοπαγούς αυτόνομου ελληνικού κράτους που ανεγνώρισε η Τουρκία με τη Συνθήκη της Αδριανούπολης το 1829 μετά τη λήξη του πέμπτου Ρωσοτουρκικού πολέμου 1828-1829 (παραχώρηση Γεωργίας και Ερεβάν στη Ρωσία). Αργότερα η Ρωσία αποσύρει και τις βλέψεις της από τη Θεσσαλία και Ήπειρο, όχι όμως από την Μακεδονία που αποτελεί την θαλάσσια Πύλη της Ευρώπης. Η πάλη ήταν τοπική, το παιχνίδι παγκόσμιο. Η ελληνική χερσόνησος υπήρξε πάντοτε ένα από τα μεγάλα σταυροδρόμια της Ευρώπης και ως εκ τούτου, ολόκληρου του κόσμου. Χθες σταυροδρόμι θρησκειών και ιδεολογιών, υπήρξε και είναι πάντοτε ένα σταυροδρόμι ηπείρων και ναυτικών οδών.
Μετά την είσοδο της Ελλάδος στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης η Σύγχρονη Ρωσία που προέκυψε εναρμονίζεται με τον υφιστάμενο πλέον γεωπολιτικό χάρτη. Έχουν περάσει σχεδόν εκατό χρόνια από την ενσωμάτωση της Μακεδονίας και της Θράκης στο εθνικό κορμό και η διακίνηση και η ανταλλαγή προϊόντων, αλλά και υπηρεσιών δεν συντελείται πλέον με τα δεδομένα των παρελθόντων αιώνων.

Από την Ναυμαχία του Ναυαρίνου...στη δημιουργία ελληνικού κράτους μέχρι τη συνοριακή γραμμή Βόλου-Άρτας και στη συνέχεια Θεσσαλίας και Ηπείρου.. μέχρι τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου....
1ος 1736-39. Η εκκίνηση για την προστασία των χριστιανών εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κάτω από την πίεση των ευγενών και των συμβούλων που είχαν ευνοηθεί από την Αικατερίνη Β΄.

2ος 1769-74. Με τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή, από το ομώνυμο βουλγαρικό χωριό όπου υπογράφτηκε,η Τουρκία παραχωρούσε σ΄ όλα τα λιμάνια της και τις ακτές της συμπεριλαμβανομένης και της Κωνσταντινούπολης ελευθεροπλοϊα και ελεύθερη άσκηση εμπορίου.

3ος 1787-92 . Με τη συνθήκη του Ιασίου διαψεύδονται οι προσδοκίες των Ελλήνων για έξωθεν λύσεις.


4ος 1806-12. Κατά τη διάρκεια των Ναπολεοντίων πολέμων. Με τη συνθήκη του Τίλσιτ (8 Ιουλίου 1807) τα Επτάνησα περιήλθαν για άλλη μια φορά στη Γαλλία που τα είχε απωλέσει μετά την ρωσοτουρκική συνεργασία και την καταστροφή του γαλλικού στόλου στη ναυμαχία του Αμπουκίρ (1798).


5ος 1828-29. Με τη συνθήκη της Αδριανούπολης ιδρύεται αυτόνομο ελληνικό κράτος υπό την επικυριαρχία του σουλτάνου με συνοριακή όμως γραμμή που θα άρχιζε από τον Βόλο και θα τελείωνε στην Άρτα.


6ος 1854-56- Κριμαϊκός πόλεμος (υπερβολικές φιλοδοξίες της Ρωσίας μέχρι την Κωνσταντίνου Πόλιν).


7ος 1877-78. Με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου επιχειρείται από τη Ρωσία η δημιουργία μιας μεγάλης Βουλγαρίας και το ίδιο έτος (1878) αντικαθίσταται με τη συνθήκη του Βερολίνου►αναγνωρίζεται η ανεξαρτοποίηση της Βουλγαρίας χωρίς και την Ανατολική Ρωμυλία και κάτω από την επίβλεψη των Ρώσων άρχισε η εσωτερική πολιτική συγκρότηση του νεοσύστατου βουλγαρικού κράτους. Το 1904 αρχίζει ο ρωσοϊαπωνικός πόλεμος.


Πριν από το 1870 ο πανσλαβιστής Ρώσος πρέσβυς στην Κωνσταντινούπολη κόμης Νικολάι Ιγκνάτιεφ (με πολλές ήδη επιτυχίες στο χαρτοφυλάκιό του) ασκεί αποφασιστική επιρροή στο σουλτάνο και ταυτόχρονα πιέζει τους Βουλγάρους να αποσχισθούν από το Πατριαρχείο. Έτσι προκύπτει η βουλγαρική εξαρχεία[2].► η απαρχή των δεινών* στην ευρύτερη περιοχή του τότε Βιλαετίου του Μαναστηρίου και ειδικώτερα στην πολύπαθη Δυτική Μακεδονία. Τι άραγε έχει μεγαλύτερη βαρύτητα και ως προς τη θετικά και ως προς τα αρνητικά αποτελέσματα ! τα Ορλωφικά, η συνθήκη του Ιασίου, η Ναυμαχία του Ναυαρίνου, η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου ή η συνθήκη του Βερολίνου (1878); Όλα συνεξετάζονται. Διαφορετικά - το αποσπασματικό, το μεμονωμένο, το προσωπικό, το συναισθηματικό, το περιστασιακό - μας οδηγούν σε εσφαλμένα αν όχι σε αντίθετα συμπεράσματα.

Μετά τη διάλυσης της Σοβιετικής Ένωσης το 1989  τα ανατολικά κράτη περνούν στην επιρροή της ζώνης της Δύσης. Οι Βαλτικές χώρες αλλά και η Βουλγαρία και η Ρουμανία που στη Συνδιάσκεψης της Γιάλτας του 1945 με πρωταγωνιστές το Στάλιν και τον Τσώρτσιλ πέρασαν με ποσοστά 70% η πρώτη και 90% [66 
(βλέπε Δεκεμβριανά, ενότητα χρονολόγιο,  οι σαράντα κρίσιμες ημέρες) η δεύτερη στη σοβιετική επιρροή εντάχθηκαν τελικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήταν το τίμημα  της άλλοτε αντιπαράθεσης της κομμουνιστικής Ρωσίας με το δυτικό κόσμο.  Μόνο έτσι πρέπει να υποληφθεί. Όχι πλέον ισχυρή Ρωσία, όπως όχι πλέον και επικυρίαρχη Γερμανία. Τάδε έφασαν,  κατά το τάδε έφη Ζαρατούστρα,  πέραν του Ατλαντικού.

[2] Πριν το 2014 η Κριμαία θεωρούνταν αυτόνομη περιοχή της Ουκρανίας το λιμάνι της οποίας η Σεβαστούπολη είναι η βάση του ρωσικού πολεμικού ναυτικού στη Μαύρη θάλασσα με το 70% των κατοίκων της να δηλώνουν δικαίωμα διπλής υπηκοότητας (ρωσικής και ουκρανικής).


*Ο «΄Ορος» της Συνόδου «αποκηρύττει, κατακρίνει και καταδικάζει τον φυλετισμόν, τουτέστι τας φυλετικάς διακρίσεις και τας εθνικάς έρεις και διχοστασίας εν τη του Χριστού Εκκλησία…τους δε παραδεχομένους τον τοιούτον φυλετισμόν.... κηρύττει αλλοτρίους της Εκκλησίας σχισματικούς». Από το βιβλίο του Αρχιμ. Ανδρέα Νανάκη ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΓΕΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ.Εκδόσεις ΤΕΡΤΙΟΣ-ΚΑΤΕΡΙΝΗ.
Η διαφοροποίηση με το σχισματικό-βουλγαρικό εμβολίζει την ειρήνευση μεταξύ ομοδόξων, προκαλεί αντιπαλότητα,  διχάζει τη θρησκευτική συμπόρευση και δοξασία και συμπαρασύρει πλέον και το ιδιωματικό γλωσσικό (ανέγγιχτο από τους αναλυτές μέχρι σήμερα και θολό σαν φάντασμα) και του δίδεται πλέον βουλγαρική χροιά. Η σύσταση της  Εξαρχίας ήταν το πρωτεύων για τα δεινά που επακολούθησαν, τα λοιπά παρεμπίπτοντα.


* Τα λήμματα της Βικιπαίδειας  με τις μπλε αριθμήσεις όπως Ορλωφικά,  Παναγιώτης Παπαναούμ, Βουλγαρική εξαρχία είναι δικά μου.
[3 Συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή ]
[4 Αικατερίνη Β΄της Ρωσίας]

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου