 |
| Στο δρόμο προς την Εμμαούς. (Zünd Gang nach Emmaus) Ελαιογραφίατου Ρόμπερτ Τσιντ (Robert Zünt) St. Gallen Museum of Art Κάντε κλικ στις μπλε σημάνσεις |
«Οὐδεὶς θεὸς δύσνους[1] ἀνθρώποις»
-Τίποτε δεν προέρχεται από το μηδέν και τίποτε δεν καταλήγει στο μηδέν και η καταστροφή είναι μόνο αλλαγή μορφής.
Λουκρήτιος: «Περί της φύσεως πραγμάτων», ( De rerum natura)
Η άποψη αυτή του Πλάτωνα που προϋποθέτει «κάθαρση» παραδοσιακών μύθων που περιείχαν απάνθρωπες συμπεριφορές θεών και αναίρεση της αντίληψης για το φθόνο των θεών η οποία κυριαρχεί στον Όμηρο και τον Ηρόδοτο δείχνει τη σημαντική πρόοδο που σημείωσε η θεολογική σκέψη των Ελλήνων και που επιγραμματικά διατυπώνεται, για πρώτη φορά, στον Ευριπίδη στην «Ιφιγένεια εν Ταύροις», στχ 391:
Λουκρήτιος: «Περί της φύσεως πραγμάτων», ( De rerum natura)
Η άποψη αυτή του Πλάτωνα που προϋποθέτει «κάθαρση» παραδοσιακών μύθων που περιείχαν απάνθρωπες συμπεριφορές θεών και αναίρεση της αντίληψης για το φθόνο των θεών η οποία κυριαρχεί στον Όμηρο και τον Ηρόδοτο δείχνει τη σημαντική πρόοδο που σημείωσε η θεολογική σκέψη των Ελλήνων και που επιγραμματικά διατυπώνεται, για πρώτη φορά, στον Ευριπίδη στην «Ιφιγένεια εν Ταύροις», στχ 391:
«οὐδένα γὰρ οἶμαι (=:νομίζω) δαιμόνων (: =Θεών) εἶναι κακόν ».[2]
Ακούμε ακόμα και σήμερα από τον εκλεκτό πεντηκοστό, που ψάλλεται κυρίως στους όρθρους και τους παρακλητικούς εσπερινούς, (Ψαλμό Ν' ) 20-21 του Δαβίδ:
« ἀγάθυνον, Κύριε, ἐν τῇ εὐδοκίᾳ σου τὴν Σιών, καὶ οἰκοδομηθήτω τὰ τείχη Ἱερουσαλήμ· τότε εὐδοκήσεις θυσίαν δικαιοσύνης, ἀναφορὰν καὶ ὁλοκαυτώματα· τότε ἀνοίσουσιν [3] ἐπὶ του θυσιαστηρίου σου μόσχους».
Το να εναντιώνεσαι σε υπερβολές δοξασιών, που σε παρωχημένες εποχές έβρισκαν πρόσφορο έδαφος, αποτελεί επιβεβλημένη κατεύθυνση της ορθολογικής ανθρώπινης σκέψης. Το να αρνείσαι όμως και να τις αμφισβητείς εξ ολοκλήρου αυτές είναι όχι μόνο ανεύθυνο και επιλήψιμο, αλλά και δεν συνάδει με την ανθρώπινη φύση.
Ο Στέφαν Τσβάιχ βιογραφώντας τον Λέοντα Τολστόι στην εισαγωγή τού βιβλίου του μεταφέρει ένα χωρίο από την Παλαιά Διαθήκη:
«Άνθρωπος ἦν ἐν χώρα τη Αυσίτιδι, ᾧ ὄνομα Ιώβ. Και (ήταν) ο άνθρωπος ἐκεῖνος άμεμπτος, δίκαιος καί αληθινός καί θεοσεβής, ἀπεχόμενος από παντός πονηρού πράγματος. Εγένετο δέ αυτώ επτά και θυγατέρες τρείς. Καί ήσαν τά κτήνη αυτού πρόβατα επτακισχίλια, κάμηλοι τρισχίλιοι, ζεύγη πεντακόσιοι καί όνοι θήλειαι, νομάδες πεντακόσιοι καί τά έργα μεγάλα ἦν (αττική σύνταξη) αυτώ ἐπί της γης».
«Άνθρωπος ἦν ἐν χώρα τη Αυσίτιδι, ᾧ ὄνομα Ιώβ. Και (ήταν) ο άνθρωπος ἐκεῖνος άμεμπτος, δίκαιος καί αληθινός καί θεοσεβής, ἀπεχόμενος από παντός πονηρού πράγματος. Εγένετο δέ αυτώ επτά και θυγατέρες τρείς. Καί ήσαν τά κτήνη αυτού πρόβατα επτακισχίλια, κάμηλοι τρισχίλιοι, ζεύγη πεντακόσιοι καί όνοι θήλειαι, νομάδες πεντακόσιοι καί τά έργα μεγάλα ἦν (αττική σύνταξη) αυτώ ἐπί της γης».
Έτσι αρχίζει η ιστορία του Ιώβ που ήτανε παραφορτωμένος από αγαθά και ευτυχία ως την ώρα που ο Θεός σήκωσε εναντίον του το χέρι χτυπώντας τον με τον όλεθρο μόνο και μόνο για να τον ξυπνήσει από την αδράνεια της ευμάρειας, για να τον λυπήσει στα κατάβαθα της ψυχής του και για να τον αναγκάσει νάρθει μπροστά στη θεία κρίση.
Ο Προμηθέας επεμβαίνει υπέρ των ανθρώπων και τιμωρείται γι΄αυτό. Στην Παλαιά Διαθήκη επεμβαίνει το πνεύμα του κακού και τιμωρείται ο άνθρωπος. Και εκτέλεσεν ενώπιον του Κυρίου ο Σαμουήλ στα Γάλγαλα τον Αγάγ (τον αρχηγό των Αμαληκιτών) και ανεκάλεσε το εκ Θεού χρίσμα από τον βασιλέα Σαούλ, επειδή του χάρισε τη ζωή (καὶ συνέλαβε τὸν Ἀγὰγ βασιλέα Ἀμαλὴκ ζῶντα καὶ πάντα τὸν λαὸν καὶ Ἱερὶμ ἀπέκτεινεν ἐν στόματι ῥομφαίας. (Κυρίου). Α΄ ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ, ΣΑΜΟΥΗΛ (Κριτής) 15-16.
Η θρησκευτικότητα είναι σύμφυτη με την ανθρώπινη φύση και βιώνεται από τον άνθρωπο από την αυγή τής προϊστορικής εποχής μέχρι τις ημέρες μας. Τα ορμέμφυτα δεν ανατρέπονται ούτε από το θετικό δίκαιο ούτε από οποιαδήποτε ιδεολογία. Η ευπιστία, οι προλήψεις, η δεισιδαιμονία και ο φανατισμός πρέπει ν΄ αποφεύγονται κατά τα νοούμενα του Λουκιανού: Αλέξανδρος ή Ψευδομάντις, Ζευς ο ελεγχόμενος, Ζεύς ο τραγωδός, Θεών Διάλογοι, Θεών εκκλησία, Θεών κρίσις, Περί των Θυσιών.
Είκοσι δυο αιώνες αργότερα ο Φρόϋμπαχ (1804 -1872) επεκτείνει τη ρήση του Πλάτωνα:
«Η σύλληψη μιας θεότητας η οποία ίσταται έναντι του κόσμου και απαιτεί
λατρεία και υπακοή αποτελεί ψευδαίσθηση, ένα όνειρο του ανθρώπινου νου.
Η ακραία, ειδικότερα για εκείνη την εποχή, κριτική του εναντίον των ειωθότων,
που διατυπώθηκε στο έργο του: «Η ουσία του Χριστιανισμού» (Essence of
Christianity), τον εμπόδισαννα συνεχίσει την πανεπιστημιακή του καριέρα».
Λούντβιχ Φόιερμπαχ (Ludwig Andreas Feuerbach)
1. Παράγωγο του ρήματος δυσ-νοέω= διάκειμαι εχθρικώς.
2. Η θεϊκή επενέργεια και παρέμβαση
3.Οίσομαι μέλλων του ρήματος φέρω, εκ του οποίου και οισοφάγος. Είναι να απορεί κανείς με τη θέση των γιωτακιστών που διατείνονταν ότι όλα τα οι, η, υ, ει πρέπει να γράφωνται με το ι- γιώτα.
2. Η θεϊκή επενέργεια και παρέμβαση
3.Οίσομαι μέλλων του ρήματος φέρω, εκ του οποίου και οισοφάγος. Είναι να απορεί κανείς με τη θέση των γιωτακιστών που διατείνονταν ότι όλα τα οι, η, υ, ει πρέπει να γράφωνται με το ι- γιώτα.
4. Κατά το Νίτσε «μετά το έγκλημα συγχώρεση δεν υπάρχει» με την έννοια ότι ο άνθρωπος διαθέτει λογική και δεν πρέπει να φτάνει σε ακρότητες (Υπεράνθρωπος).
*Τα λήμματα της Βικιπαίδειας Λούντβιχ Φόιερμπαχ, Ιφιγένεια εν Ταύροις, De rerum natura, είναι δικής μου σύνταξης και ανάρτησης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου